به گزارش گروه سلامت نفت ساران به نقل از تسنیم، دکتر علیرضا رییسی در نشست خبری به مناسبت هفته دولت اظهار داشت: در ماه های اخیر، اصحاب رسانه کمک‌های زیادی به حوزه بهداشت کردند، این مساعدت، به ویژه در مقوله دخانیات و مبحث افزایش مالیات بر مواد دخانی و همچنین بازنگری در طرح استفساریه خروج قهوه خانه‌ها از شمول اماکن عمومی تاثیر به‌سزایی داشته است و براساس آن، استفساریه خروج قهوه خانه‌ها از شمول اماکن عمومی به سرانجام خوبی رسیده و قرار است، قهوه خانه‌ها تحت عنوان اماکن عمومی به فعالیت خود ادامه دهند.
وی با بیان اینکه جنس فعالیت های حوزه بهداشت متفاوت است، عنوان کرد: بسیاری از اقداماتی که در حوزه بهداشت درحال انجام است را نمیتوان طی یک سال ارزیابی کرد. گاهی ۱۵ سال زمان نیاز است که نتایج فعالیت‌ها و پروژه‌هایی که در بخش بهداشت آغاز شده، مشخص شود. برای مثال شاخص های فعالیت های ما در حوزه دندانپزشکی شاید ۲۰ سال دیگر قابل ارزیابی باشد، یا اینکه بررسی آلودگی آب، خاک یا هوای یک منطقه با فلزات سنگین سالها به طول بینجامد.
رییسی تصریح کرد: طبق تحقیقات و شواهدی که در دنیا انجام شده است، مشخص شده، ۲۰ تا ۲۵ درصد عوامل اجتماعی موثر بر سلامت در حیطه اختیارات وزارت بهداشت است و باقی این عوامل در گرو همکاری سایر ارگان‌ها و دستگاه های اجرایی است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به اینکه در کشور ما بیش از ۷۰ درصد علل مرگ و میرها ناشی از عوامل غیرواگیر مانند حوادث جاده ای، بیماری‌های قلبی و عروقی و سبک ناصحیح زندگی است، عنوان کرد: وظیفه وزارت بهداشت در این حوزه، سیاستگذاری و هشدار است، اگر سالانه تعداد زیادی از مردم به دلیل کم تحرکی، آلودگی هوا و تصادفات از بین می روند، حل این مشکل به تنهایی از عهده وزارت بهداشت بر نمی آید، بلکه سازمان‌های مختلف نیز باید در این زمینه مداخله کنند.
وی با بیان اینکه جنس سیاست گذاریها در حوزه بهداشت باید با نگاه متفاوتی دنبال شود، تصریح کرد: معاونت بهداشت وظیفه دارد ریسک فاکتورهای سلامت انسان را شناسایی کند و بعد این ریسک فاکتورها ( عوامل خطر ) را درجه بندی کرده و به ترتیب اولویت مداخله کند.
نمیتوان روستای ۱۰۰۰ نفره پیدا کرد که خانه بهداشت نداشته باشد
رییسی گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، حوزه بهداشت کشور تحولات چشمگیری داشته و شاخص های بسیار ارزشمندی به دست آورده است و باید از سکان داران حوزه بهداشت در این برهه زمانی تشکر کرد، مثلا جای افتخار دارد که درحال حاضر نمی توان روستایی ۱۰۰۰ نفره پیدا کرد که خانه بهداشت نداشته باشد. افزون بر آن برای ۲۸ میلیون نفر ایرانی در روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر، شبکه گسترده ای برای خدمات حوزه سلامت در سطح یک ایجاد شد. در حال حاضر ۴۱۰۵ مرکز در روستا و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر در کنار ۱۸ هزار خانه بهداشت در مناطق روستایی خدمت ارائه می کنند. در طول ۴۰ سال گذشته خدمات این حوزه کامل شد، اما در دولت‌های یازدهم و دوازدهم مراکز بهداشت نوسازی و تجهیز شدند.
وی درخصوص فعالیت پزشکان خانواده و مراقبان سلامت در مراکز بهداشت گفت: در حال حاضر به ازای هر ۲۵۰۰ نفر یک مراقبت سلامت، به ازای هر ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر یک پایگاه سلامت و به ازای هر ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر یک مرکز جامع سلامت وجود دارد. همچنین ۱۴۶۰ کارشناسان تغذیه و ۱۶۰۰ کارشناس سلامت روان نیز برای اولین بار به شبکه بهداشت اضافه شدند.
معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه اولویت‌های وزارت بهداشت در حوزه بهداشت در این دوره شامل ارتقای کیفیت بسته های خدمتی موجود در سطح شبکه، اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع و همچنین پرونده الکترونیک سلامت است، اظهارداشت: در واقع پزشک خانواده همان پزشکی خانواده است، به این معنی که تیمی وجود دارد که یکی از اعضای آن پزشک است و جمعیتی را برای دریافت خدمات سلامت تحت پوشش قرار می دهد.
وی با بیان اینکه در این راستا تاکنون دو پایلوت در مازندران و فارس اجرا شده است، عنوان کرد: در این دوره چند مسئله پیش رو داشتیم؛ اول اینکه ساختار آماده ای در روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت از گذشته وجود داشت که در این مناطق بحث پزشکی خانواده را کمی پررنگتر درنظرگرفتیم. پزشکانی که در این استان ها در طرح پزشک خانواده بودند، با مطب ها قرارداد بستند و به این صورت مطب ها وارد این طرح شدند و بیماران به سطح دو ارجاع می شدند.
رییسی در این خصوص بیان کرد: در واقع کنترل دقیقی وجود نداشت و بیماران وقتی به این مطب‌‌ها وارد می شدند، اصرار داشتند که به سطح دو ارجاع شوند. ۱۲ گام اجرایی برای پزشک خانواده تعریف شد. ویژگی این گام ها کاملا مبتنی بر واقعیت های موجود کشور بود و بر اساس برآورد و پیش بینی بودجه این گام ها نوشته شده است. همچنین در هر گام اگر بنا به هر دلیلی متوقف شویم، منابعی از دست ندادیم زیرا هر گام خروجی مشخصی دارد و قابل استفاده است. مثلا در گام پنجم، بحث خودمراقبتی وجود دارد و از ۲ ماه دیگر آغاز می شود؛ برنامه اینترفیس خودمراقبتی در راستای طرح پزشکی در حال طراحی است که همه افراد می توانند روی تلفن های همراه خود نصب کنند، تا تمام اطلاعات خود را وارد کنند و از این طریق اطلاعات بهداشتی و مراقبتی به آنها ارائه خواهیم کرد. حتی اگر در این گام متوقف شویم، این موضوع بازهم قابل استفاده است و در گام ششم نیز برنامه ای داریم که پزشکان عمومی بخش خصوصی از سامانه الکترونیک استفاده کنند.
وی با تاکید بر اینکه اجرای برنامه پزشک خانواده باید با دقت و سرعت لازم انجام شود، گفت: پیش بینی ما این است که اجرای کامل طرح پزشک خانواده در خوش بینانه ترین حالت تا سال ۱۴۰۲ و در بدبینانه ترین حالت تا سال ۱۴۰۴ به طول بینجامد. یعنی تا این زمان پزشک خانواده به طور کامل اجرا می شود. با این حال می توان از تمام گام های آن استفاده کرد. به طور مثال در زمینه نظام ارجاع که در برخی استان‌ها به صورت پایلوت اجرا شده، ۱۶ دانشگاه علوم پزشکی متقاضی اجرای این کار شدند.
وی با بیان اینکه در نظام ارجاع، بیماران از طریق سامانه به سطح بالاتر ارجاع می شوند، یادآور شد: مهمترین کار در نظام ارجاع، نوبت دهی است. سامانه از قبل مشخص می کند که بیمار می تواند چه ساعت و روزی و به کدام متخصص مراجعه کند. پس از ویزیت سطح بالاتر، نظام ارجاع در صورتی معنی پیدا می‌کند که بازخورد و نتیجه نیز اعلام شود. اگر بیمار دیابتی به متخصص داخلی غدد مراجعه کند، به او توصیه می شود که هر سه ماه یک بار به پزشک اول مراجعه کند و ویزیت شود.
معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه اجرای آزمایشی نظام ارجاع در برخی استان‌ها آغاز شده، گفت: در نظام ارجاع کسانی که برای دریافت خدمات سطح یک به مراکز و پایگاه‌های سلامت مراجعه می کنند، مشخصات آنها در سامانه ثبت می شود و بعد از آن از طریق سامانه ای به سطح بالاتر ارجاع داده می‌شوند. در عین حال ظرفیت های متخصصان نیز برای ارجاع به سطح دو مشخص می شود. یعنی به طور همزمان نوبت دهی برای آنها انجام می شود. پس از انجام ویزیت در سطوح بالاتر، پزشک ارجاع دهنده باید بازخورد دریافت کند. در غیر این صورت نظام ارجاع معنی نخواهد داشت.
رییسی درباره وضعیت اجرای پرونده الکترونیک سلامت در کشور توضیح داد و گفت: تعریف ما از این پرونده وقایع و خدمات دریافت شده از حوزه سلامت از پیش از تولد تا زمان مرگ است. طبق این تعریف ما در حوزه سلامت به طور کامل پرونده الکترونیکی نداریم، اما در سطح یک، خدمات سلامت از زمانی که باید دریافت و ثبت شوند، انجام می‌شود و پیشرفت‌های خوبی در این حوزه صورت گرفته است.
وی با اشاره به اجرای سامانه ارزیابی خدمات سطح یک از فروردین ماه سال جاری تصریح کرد: با کمک این سامانه افرادی که از مراکز بهداشت، پایگاه ها و مراکز جامع سلامت خدمت دریافت می کنند به محض خروج از پایگاه پیامکی دریافت می کنند که طبق آن می‌توانند میزان رضایت خود را اعلام کنند. در سطح دو و سه حوزه سلامت نیز اقدامات خوبی برای اجرای پرونده الکترونیک سلامت مانند استحقاق سنجی درمان در حال انجام است و بیمه ها نیز در حال فعال شدن هستند. ما نیز آمادگی داریم که این سطح به سامانه‌های حوزه بهداشت متصل شوند.
رییسی افزود: یکی از مشکلات ما این است که تعداد آزمایش هایی که مردم باید انجام دهند، بسیار زیاد است. اولین راه کنترل آن نیز راهنمای بالینی است و سیستمی که می تواند این کنترل را انجام دهد، پرونده الکترونیک سلامت است. تاکنون بیش از ۷۴ میلیون نفر در سامانه های حوزه بهداشت مشخصات شان ثبت شده است و ۶۸ میلیون نفر حداقل یکبار خدمت دریافت کرده اند. به طور متوسط نیز روزانه ۶۵۰ هزار نفر از مراکز بهداشت خدمت دریافت می کنند.
وی در ادامه درباره پذیرش آئین نامه های پرونده الکترونیک در نظام ارجاع از سوی بیمه ها گفت: در حال حاضر روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر با جمعیت کمتر از ۲۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه صندوق روستایی هستند و در ارتباط با شهرها در شورای عالی بیمه تصمیم گیری شده که بیمه ها مانند شهرهای فارس و مازندران که تحت پوشش بیمه هستند، همگام با برنامه های اجرایی نظام ارجاع باشند؛ چرا که این آئین نامه در کاهش هزینه برای بیمه ها نیز موثر است. منظور از بیمه ها نیز بیمه های اصلی مانند بیمه سلامت، تامین اجتماعی و نیروی مسلح و کمیته امداد است که بیمه سلامت و تامین اجتماعی این آئین نامه را پذیرفته اند.
تمهیدات بهداشتی برای بازگشت حجاج به کشور
وی درخصوص اقدامات و آمادگی هایی که معاونت های بهداشت و درمان برای بازگشت حجاج در نظر گرفته اند، گفت: حدود یک هفته پیش اپیدمی خطرناکی در بصره اتفاق افتاد که با توجه به رفت و آمد در شهرهای مرزی ما تیم های مرزی را آماده کرده و به آن مناطق اعزام کردیم تا بتوانند در مرزهای ورودی افرادی را که در حال عبور و مرور هستند، کنترل کنند. در زمینه حجاج نیز برنامه های حوزه بهداشت با جدیت و دقت در حال اجرا است؛ چراکه حجاج زمان اعزام به حج تحت کنترل قرار گرفتند و واکسیناسیون شدند و یک تیم پزشکی همراه آنها فرستاده شده است. در زمان بازگشت نیز ورود حجاج کاملا طبق برنامه ریزی پیش خواهد رفت و در تمام فرودگاه ها ورودی های حجاج مشخص و کاملا آماده است و این یک برنامه سالانه است.
اقدامات حوزه بهداشت برای ایام محرم و اربعین
معاون بهداشت وزارت بهداشت درخصوص برنامه ریزی‌های انجام شده همزمان با نزدیک شدن به ایام محرم و اربعین حسینی گفت: جمعیت زیادی از افراد در حال ورود و خروج از مرزها هستند که بسیاری از این افراد ایرانی نیستند. با ورود و خروج آنها از شهرهای مرزی به خصوص مرزهای شرقی و عبور از استان های موجود در مسیر دچار آلودگی می شوند و بیماری هایی را به همراه می آورند. ما در تمامی مرزها حتی مرزهای شرقی، نیرو و تیم های آماده داریم، اما مشکل بزرگ ما این است که بسیاری از افراد بدون پاسپورت و ویزای مشخص برای ورود، پشت مرزها تجمع می کنند. با توجه به فصل گرما و این عبور و مرورها، ما برنامه ریزی‌هایی انجام دادیم و تیم های بهداشت محیط و مبارزه با بیماری ها آماده برای خدمت هستند.
وی افزود: در این راستا دانشگاه های علوم پزشکی مستقر در مرزها آموزش‌های لازم را با توجه به نیازسنجی ها، دریافت کرده اند. ابزار و وسایل آزمایشگاهی و داروها همراه با تیم‌هایی از ستاد و وزارتخانه به مرزها فرستاده می شوند. همچنین با توجه به نیاز دانشگاه های مرزی، از سایر دانشگاه های کشور تیم های کمک کننده نیز فرستاده می شود، اما کنترل این جمعیت بسیار سخت است و ما از مردم خواهشمندیم که اگر به صورت قانونی با شرایط وزارت امور خارجه سفر کنند و توصیه های وزارت بهداشت و درمان را رعایت کنند، کار ما را بسیار آسان می‌کنند. برای مثال در طول مسیر از مواد غذایی و آب های توزیع شده استفاده نکنند. با وجود اینکه تیم های ما در آن طرف مرزها در چادرهایی بین راه مستقر هستند و این تیم های بهداشت محیط بر مواد غذایی و کلرزنی آب در جاهای شناخته شده نظارت دارند، اما در توزیع این مواد غذایی و آب های بین راهی کنترلی ندارند و خود مردم باید با عدم استفاده از این مواد غذایی از مسمومیت ها تا جایی که می‌شود جلوگیری کنند.
رییسی درباره نظارت بر نانوایی ها در سطح کشور، تصریح کرد: واقعیت این است فعالیت افرادی که در بخش نظارت بر بهداشت و محیط مشغول هستند، خیلی خوب بوده است. با نگاه به گذشته می توان این موضوع را شاهد بود. قبلا برای نظارت بر نان یا مواد غذایی در غذاخوری ها از آنها نمونه می گرفتیم و تا یک هفته بعد جواب این نمونه گیری را دریافت می کردیم، اما در حال حاضر میزان اندازه گیری بار میکروبی غلظت سوختگی روغن، شوری مواد غذایی همان لحظه قابل اندازه گیری است که این یک پیشرفت چشمگیر است.
وی عنوان کرد: در حال حاضر با توجه به تعداد فراوان نانوایی‌‌ها در سطح کشور، حداکثر توانایی ما در نظارت ۵۰ درصد است. اما این نظارت می تواند با نظارت مردم بر سیستم و اطلاع رسانی با سامانه ۱۹۰ به ما کمک کند. همچنین بخش های خصوصی می توانند در این خصوص برای نظارت بیشتر به ما کمک کنند. برای نمونه ۳۵ مورد از دفاتر سلامت طی سال گذشته به صورت پایلوت در تهران فعال شده که توانسته اند نظارت را بیشتر کنند و اگر ما می توانستیم ۲۵ درصد را مورد پوشش نظارت خود قرار دهیم، این دفاتر تا ۴۰ درصد نظارت را افزایش داده است. همچنین امسال ما تفاهم نامه ای با سازمان تعزیرات به امضا رساندیم که در امر نظارت کمک کننده است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت در پایان تاکید کرد: در این بین سازمان استاندارد نیز باید کار خود را انجام دهد و ما و سازمان استاندارد مراجع تصمیم گیری قضایی نیستیم و با توجه به گسترش بسیار شدید فست فودها و دستفروش‌‌های مواد غذایی، نظارت، کار بسیار مشکلی می شود که شهرداری، سازمان تعزیرات، سازمان استاندارد و معاونت های بهداشت و درمان همگی باید در کنار هم نظارت را بر اماکن داشته باشند.