به گزارش پایگاه خبری تحلیلی نفت ساران  روز چهارشنبه ۱۶ تیرماه جاری شروع آتش سوزی در منطقه ویژه پتروشیمی از برج ۸۰۰۱ مجتمع بوعلی که با ۱۲۱ متر ارتفاع یکی از مرتفع ترین برج های پتروشیمی کشور است، کلید خورد. اقدامات پیشگیرانه برای نداشتن تلفات جانی موفقیت آمیز بود و بعد از آن نیز نیروهای امدادی و آتش نشانی استان خوزستان به سمت این مجتمع آمدند.

برای اولین آتش سوزی در برج ۸۰۰۱ یک فروند بالگرد آب پاش از استان بوشهر به خوزستان عزیمت کرد و این مسئله انتقاد نماینده مردم ماهشهر، امیدیه و هندیجان در مجلس شورای اسلامی را در پی داشت که تشکیلات گسترده منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر حتی یک فروند بالگرد امداد و نجات ندارد و این از بی تدبیری مسئولان است.

صبح روز پنجشنبه حریق خاموش شد ولی هنوز خستگی مهار آتش سوزی از تن مسئولان بیرون نرفته بود که آتش سوزی در مخزن ۲۰۰۱ که قبلا هم یک بار مهار شده بود، دوباره جان گرفت.

مسدود کردن جاده

با توجه به وقوع انفجار ورود کامیون و تریلرها به ماهشهر ممنوع اعلام شد و مسئولان استانی از جمله استاندار خوزستان به سمت منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر و محل حادثه رهسپار شدند.

برای این آتش سوزی نیز بالگرد از استان های فارس و تهران اعزام شد و پیش بینی ها حکایت از اتمام آتش سوزی در روز جمعه داشت.

شایعات همچون گذشته از قافله عقب نماند

در این میان اما شایعات همچون همیشه از قافله عقب نماند و انتشار آنها استرس و نگرانی برای مردم شهرهای ماهشهر و سربندر را بیشتر کرد. شایعات حکایت از سمی بودن دود حاصل از آتش سوزی و ضرر به مردم، احتمال رسیدن انفجار و تصمیم گیری مسئولان برای تخلیه شهر داشت که همه این موارد از سوی مسئولان تکذیب شد.

پنجشنبه تخلیه مواد از مخزن ۲۰۰۱ شروع و تا روز جمعه نیز ادامه داشت.

فرماندار ماهشهر بامداد جمعه برای بازگشت آرامش به مردم و اطمینان  از اینکه خطری تهیدشان نمی کند، تردد در محور اهواز ـ ماهشهر و بالعکس را برای تمامی وسایل نقلیه آزاد اعلام کرد.

بازدید شبانه وزیر نفت

وزیر نفت شبانه ساعت ۲۳ و ۴۵ دقیقه تهران را به مقصد خوزستان برای بازدید از منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر ترک و بامداد روز جمعه به ماهشهر رسید. پس از تشکیل جلسه ستاد بحران در بامداد روز جمعه (البته چندین جلسه قبل از آن برگزار شده بود) با حضور وزیر تصمیمات جدید برای عملیات مهار آتش اتخاذ و فرمانده عملیات نیز انتخاب شد.

ساعت ۱۳ و ۴۵ دقیقه روز جمعه از تمامی امکانات مانند بالگردها و آتش نشانی برای حمله یکباره و همزمان به منظور مهار آتش استفاده شد ولی این حمله ناکام ماند.

بعد از این حمله کارشناسان به این نتیجه رسیدند که تخلیه مواد موجود در مخزن از نظر فنی توجیه ندارد و به صلاح نیست، بنابراین باید آنقدر منتظر ماند تا آتش خاموش شود.

در این بین باید عملیات خنک سازی مخازن همجوار که حاوی بنزن، ال. پی. جی و اتیلن است، انجام شود تا آتش سوزی گسترش پیدا نکرده و به مخازن دیگر سرایت نکند.

شکاف برداشتن مخزن ۲۰۰۱

حوالی ساعت ۱۸ روز جمعه مخزن ۲۰۰۱ شکاف برداشته و مقداری از گازهای موجود در آن به بیرون می ریزد و این مسئله باعث گسترش زبانه های آتش و حرارت بسیار شدید می شود.

جمعه شب اما معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی از تخلیه واحدهای تندگویان، بوعلی و امیرکبیر به منظور رعایت امنیت کامل خبر داد.

نهایتا حوالی ساعت دو بامداد روز شنبه در حالی که آتش سوزی وارد چهارمین روز می شد، بحران به اتمام رسید و آتش مخزن ۲۰۰۱ خاموش شد.

آتش مهار نشد بلکه خاموش شد

با وجود اینکه قسمت اعظمی از گازهای موجود در مخزن ۲۰۰۱ مجتمع بوعلی پتروشیمی ماهشهر تخلیه شده بود ولی با این حال کارشناسان روز سوم اعلام کردند که دیگر تخلیه مواد موجود در مخزن به صلاح نیست و باید منتظر خاموش شدن آتش بمانیم.

این اعلام نظر کارشناسان حکایت از آن دارد که آتش مهار نه، بلکه خودش خاموش شد. در این میان اما تلاش آتش نشانان استان خوزستان در راستای عدم سرایت حریق به سایر مخازن و مجتمع های پتروشیمی وصف ناپذیر بود و آنها در این زمینه پیروز میدان بودند.

آتش ضعف ها را نمایان کرد

خوزستان دارای چاه های نفتی، تأسیسات نفتی، پالایشگاهی، پتروشیمی و صنایع مادر بسیاری است اما وقتی حادثه آتش سوزی نظیر مجتمع بوعلی برای این استان پیش می آید، مسئولان باید درخواست های خود را به تهران اعلام کنند تا از سایر استان هایی مثل تهران، بوشهر و فارس بالگرد یا مثلا بار فوم از اصفهان به خوزستان ارسال کنند.

چرا استان خوزستان با جود این گستردگی و فعالیت صنایع بسیار این چنین باید چشم امید به دست یاری سایر استان ها داشته باشد و شاید حتی این نبود امکانات کافی برای چنین حریق هایی باعث گسترده تر شدن آن هم می شود.

ضعف ها کاملا نمایان است آن چنان که برای مهار این آتش سوزی مناطق نفتخیز جنوب، شرکت ملی حفاری ایران، شهرداری ها، صنعت، معدن و تجارت، شرکت شهرک های صنعتی، استانداری و بسیاری از مجموعه های نفتی همه در کنار پتروشیمی قرار گرفتند ولی با این وجود باز هم بالگرد از تهران و استان های دیگر راهی خوزستان شد و یا بار فوم از اصفهان برای این استان ارسال شد.

مشاهدات

مشاهده حادثه از نزدیک برای خبرنگاران خیلی باارزش تر از مخابره اخبار آن هم از راه دور و به قولی خارج از گود است، بنابراین ظهر روز جمعه خانه را برای عزیمت به پتروشیمی ماهشهر ترک کردم، رایزنی ها برای استفاده از خودروهای نقلیه اداراتی که برای حضور در محل حادثه در تردد بودند بی نتیجه ماند و نهایتا با استفاده از ماشین های ترمینال راهی پتروشیمی شدم.

ورود به منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر از سمت شهر سربندر خیلی نزدیک تر بود بنابراین در شهر سربندر پیاده شده و از آنجا نیز به سمت محل حادثه حرکت کردم. ابتدای ورودی حراست اجازه ورود هیچ خودروی شخصی را به منطقه نمی داد و با انجام هماهنگی و تماس مدیرکل بحران موفق به ورود شدم.

دومین ایست بازرسی اما این اعتقاد را داشت که باید ادامه مسیر سه کیلومتری را پیاده طی کنم و ماشین شخصی اجازه عبور را ندارد که نهایتا دوباره با تماس مدیرکل بحران و با هدایت گشت ویژه به سمت ستاد مدیریت بحران منطقه حرکت کردم. در این بین ایست های بازرسی دیگری هم در مسیر وجود داشت که آنها را نیز با موفقیت رد و نهایتا به محل ستاد رسیدم.

نیروهای امنیتی تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا هیچ خودرویی به غیر از آتش نشانی و افراد حاضر در تیم عملیاتی اطفای حریق از مقابل سایت بوعلی عبور نکنند.

آتش نشانان نیز گروه به گروه برای اطفای حریق رفته و بعد از گذشت مدتی جای خود را با دیگران عوض می کردند و بعد هم در محل استراحت گاه به تعویض لباس های حرارت دیده، خیس و کفش های داغ خود می پرداختند. در نهایت نیز دوباره در شیفت های تغییری به محل حادثه برمی گشتند.

حوالی ساعت ۱۸ بود که برای عکاسی قصد رفتن به سایت را داشتم و با یکی از ماشین های آتش نشانی به سمت سایت حرکت کردم. به راننده خودرو اعلام کردم تا محدوده اعلام شده برای عکاسی همراه آنها خواهم بود و در مقابل درب ورودی سایت پیاده خواهم شد.

هنوز به سایت نرسیده بودیم که راننده لحظاتی را برای رسیدن تانکر آب آتش نشانی که کمی از ما عقب تر بود توقف کرد.

نگاهمان به سمت آتش سوزی مخزن ۲۰۰۱ بود که یکباره آتش در حال گسترش بود هیچ کداممان باور نمی کردیم که حرارت شعله های آتش به ما برسد اما در لحظات خیلی کوتاهی شاید کمتر از یک دقیقه حرارت های ناشی از آتش تا ماشین هم رسید و صورت هایمان از حرارت بالا داغ شده بود، هنوز ماشین ایستاده بود و شعله ها در حال گسترش بودند.

تمامی این حادثه در کمتر از یک دقیقه رخ داد و همه افراد پیاده هم به یکباره در حال دویدن به سمت خروجی پتروشیمی بودند و حتی برخی ها در این میان زمین خوردند ولی دوباره با سرعت بلند شده و به سمت خروجی حرکت کردند. ماشین آتش نشانی نیز حرکت کرد و اعلام عقب نشینی به تمامی خودروها و نیروها شد، ورودی منطقه پر بود از خودروهای آتش نشانی و  دیگر خودروها نیز به سرعت به سمت سربندر در حرکت بودند. هنگام حرکت به سمت خروجی منطقه هم تا چند ۱۰۰ متری حرارت شعله ها را حس می کردم و قلبم خیلی تند می زد.

همه داد می زدند که منجر شد، منفجر شد فرار کنید ولی بعدا مشخص شد که مخزن فقط شکاف برداشته است.

خودرو کنار سایر ماشین های آتش نشانی متوقف شد و وقتی از ماشین پیاده شدم صدای پچ پچ ها و ناراحتی آتش نشانان از آسیب به همکارانشان را شنیدم. از این وضعیت خیلی نگران شدم و دعایم این بود که آسیب جانی به هیچ کسی وارد نشود اما وقتی شعله های آتش آنطور حتی تا بیرون هم ما را تکان داده پس آتش نشانانی که نزدیک مخزن مشغول خنک سازی بودند چه بلایی بر سرشان آمده است.

هر چند حوضچه های آب بسیاری در کنار مخزن برای خنک سازی پای آتش نشانان ایجاد شد ولی باز هم پای آنها تاول زده بود.

سرانجام آتش مهار شد

عملیات فوم پاشی که از سوی نیروهای عملیاتی آغاز شده بود سرانجام ساعت ۲ بامداد امروز شنبه به ثمر رسید و آتشی که از روز چهارشنبه این پتروشیمی را تحت سیطره خود قرار داده بود مهار شد. بعد از صفر شدن آتش مخزن ۲۰۰۱ پتروشیمی بوعلی، بلافاصله مراحل خنک کاری مخزن آغاز شد.

فومهای مورد نیاز برای این عملیات گسترده از پتروشیمی های منطقه اصفهان، شهرداری اهواز، پخش فرآورده های نفتی و سایر بخشها  تامین شد. ضلع شمالی مخزن از بخشهای دیگر مشتعل تر بود که در این بخش فوم ریزی به صورت گسترده تری انجام شد.

شکاف برداشتن مخزن

آغاز شعله ورشدن مخزن

مهارآتش

اشتعال مواددر مخزن

انجام عملیات ایمنی