در یادداشتی افشاگرانه، رضا مرادی طوف خیمه مدير مسئول و سردبير پايگاه خبري نفت ساران و هفته نامه صبح گچساران از ساختار انتخاباتی و مدیریتی حوزه گچساران و باشت پرده برداشت؛ ساختاری که به‌گفته او، سال‌هاست با شعار عدالت، منافع عمومی را قربانی منافع قبیله‌ای کرده و صندوق رأی را به ابزار انحصار خانوادگی بدل ساخته است.
تجربه ۲۵ ساله؛ یک زخم کهنه
بیست و پنج سال زندگی و کار در دوگنبدان به من آموخت که اینجا در استان کهگیلویه وبویر احمد بالاخص شهرستان های گچساران وباشت، سیاست، مدیریت و حتی فرهنگ رسمی، اغلب در سایه یک حلقه خانوادگی بسته اداره می‌شود.
ازشش سالگی از خوزستان به دوگنبدان آمدم و از سال ۱۳۸۰ بدون ذره‌ای رانت، سفارش یا لشکرکشی قوم‌گرایانه، وارد صنعت نفت و گاز گچساران شدم. اما تمام این سال‌ها یک واقعیت را با گوشت و پوست لمس کردم:
«وقتی منافع خانوادگی و قبیله‌ای بر منافع ملی غلبه کند، عدالت چیزی جز شعار توخالی نیست.»
صندوق رأی؛ ابزار عدالت یا انحصار؟
حوزه انتخابیه گچساران و باشت، سال‌هاست که به تصرف سیاسی یک خانواده خاص درآمده است. این خانواده با تکیه بر قدرت مادی، صندوق رأی را به ابزار انحصار تبدیل کرده و نتیجه انتخابات را در مسیر منافع قبیله‌ای تغییر داده است.
آلکسی دو توکویل متفکر فرانسوی در قرن نوزدهم هشدار داد:
«دموکراسی زمانی منحرف می‌شود که انتخابات به تکرار یک نام و یک خاندان ختم گردد.»
ضرورت تغییر در سازوکار انتخاب
در شرایطی که صندوق رأی به‌جای باز کردن میدان برای نخبگان، تنها نام‌های تکراری را بیرون می‌دهد، باید شجاعانه درباره تغییر یا حتی حذف این سازوکار در پهنه یک خانواده بحث کرد.
مدل‌های جایگزین در جهان نشان می‌دهند که انتخاب مدیران شایسته، الزماً از مسیر صندوق رأی نمی‌گذرد:
بلکه از شاخصه های مدل انتخاب(۱) و همچنین ویژگی اصلی (۲)در کنار نقاط قوت(۳) تا نقاط ضعف(۴) معیار مثال مقایسه از چند کشور به شرح زیر با یکدیگر یادآور می شود؛
🇮🇷 ایران | مدل سنتی صندوق رأی ۱ | مشارکت مستقیم مردم ۲ | دموکراسی بالا ۳| شایسته‌سالاری ضعیف، تمرکز قدرت بالا ۴|
🇸🇬 سنگاپور | آزمون تخصصی و کارنامه اجرایی ۱ | شایسته‌سالاری بالا ۲، تمرکز قدرت پایین ۳| مشارکت مستقیم کم۴|
🇨🇭 سوئیس | شوراهای محلی و نخبگان ۱ | تعادل دموکراسی و شایسته‌سالاری۲، تمرکز پایین ۳| پیچیدگی در اجرا ۴|
🇨🇳 چین | ارزیابی عملکرد و ارتقای تدریجی ۱| شایسته‌سالاری بالا۲ ، تمرکز متوسط ۳ | مشارکت مستقیم کم ۴|
فرانسیس فوکویاما فیلسوف آمریکایی، متخصص اقتصاد سیاسی، رئیس گروه توسعه اقتصادی بین‌المللی مدرسه مطالعات پیشرفته بین المللی پال ایچ نیتس دانشگاه جانز هاپکینز می‌گوید:
«آنچه یک نظام را کارآمد می‌کند، نه صرفاً رأی مردم، بلکه توانایی برگزیدن شایسته‌ترین‌هاست؛ حتی اگر این انتخاب خارج از صندوق رأی صورت گیرد.»
بومی‌گرایی انتخابی؛ یک دوگانگی خطرناک
تناقض بزرگ‌تر زمانی نمایان می‌شود که مدیر غیربومی منصوب می‌شود؛ همان حلقه قدرت پرچم «بومی‌گرایی» را بالا برده و فضای مخالفت را شعله‌ور می‌کند.
اما وقتی یک مدیر بومی حتی از دل همین خاک منصوب می‌شود، همان مدعیان بومی‌گرایی او را زیر فشار خرد می‌کنند.
رابرت پاتنام استاد دانشگاه هاروارد این رفتار را «دوگانگی ارزشی» می‌نامد و هشدار می‌دهد:
«این پدیده، شایسته‌سالاری را خفه می‌کند و فساد ساختاری را نهادینه می‌سازد.»
پایان دوران انحصار
تاریخ به بشریت آموخته و حتی تفهیم کرده است ،هیچ قدرت خانوادگی ابدی نیست، اما زخم‌های تبعیض، سال‌ها بر پیکر جامعه باقی می‌ماند. امروز، گچساران و باشت بیش از هر زمان دیگری تشنه صداقت، عدالت و شجاعت هستند.
پایان این وضعیت، نیازمند اصلاح قانون است؛ قانونی که مانع شود صندوق رأی، به ملک شخصی چند نام خانوادگی تبدیل گردد.
در پایان یادآور می شوم :
Warning: Use of undefined constant getILikeThis - assumed 'getILikeThis' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /home/naftsara/public_html/1111/wp-content/themes/bayan/single-1.php on line 73